بررسی برخی شاخص های آنتی اکسیدانی، پراکسیداسیون چربی کبد و تغییرات بیوشیمیایی سرم خون ماهی بیاح (liza persicus) در سواحل شمالی خلیج فارس (مطالعۀ موردی: استان بوشهر)

ترکیبات زنوبایوتیک قادرند در ماهیان تغییرات فیزیولوژیکی نظیر تغییر در تعادل آنزیم های بدن و پراکسیداسیون چربی کبد ایجاد کنند لذا، مطالعۀ حاضر با هدف بررسی برخی نشانگرهای زیستی مرتبط با آلاینده ها نظیر سطوح آنزیم های ترانس آمیناز خون، گلوتاتیون اس ترانسفراز و گلوتاتیون رداکتاز کبدی، همچنین پراکسیداسیون چربی کبد ماهی بیاح (liza persicus) در سواحل استان بوشهر به منظور بررسی امکان استفاده از این نشانگرها در پایش آثار آلاینده ها به ویژه آلاینده های نفتی در سواحل خلیج فارس انجام شد. برای این منظور هفت ایستگاه مختلف، به نام های بنود (ایستگاه کمتر آلوده به منزلۀ ایستگاه کنترل)، هاله (پارک ملی نایبند)، نخل تقی (نزدیکی به مجتمع های پتروشیمی و صنایع نفتی)، کنگان (پایین دست مجتمع های پتروشیمی) و سه ایستگاه در بوشهر (جفره، صلح آباد و شغاب به علت نزدیکی به آلاینده های شهری و سوخت های فسیلی) انتخاب شد. ماهیان liza persicus با میانگین وزنی 79/11±53/44 گرم و میانگین طولی 51/1±21/16 سانتی متر از این ایستگاه ها صید شدند. ترکیبات هیدروکربن های آروماتیک حلقوی در رسوبات هر ایستگاه به منظور تعیین سطوح آلاینده ها با استفاده از کروماتوگرافی گازی و طیف سنجی جرمی سنجش شدند. نشانگرهای تحت بررسی با استفاده از روش های بیوشیمیایی و اسپکتروفتومتری اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که سطوح آنزیم آسپارتات ترانس آمیناز سرم خون و پراکسیداسیون چربی کبد در ایستگاه نخل تقی افزایش معنی داری نسبت به ایستگاه بنود دارد، در حالی که در سطوح آنزیم آلانین ترانسفراز خون بین ایستگاه کنترل با سایر ایستگاه ها تفاوتی مشاهده نشد. میزان فعالیت آنزیم گلوتاتیون اس ترانسفراز کبدی در ایستگاه کنترل با ایستگاه های هاله، نخل تقی صلح آباد و شغاب و سطوح آنزیم گلوتاتیون رداکتاز کبدی بین ایستگاه کنترل با ایستگاه جفره تفاوت معنی داری داشت. در مطالعۀ حاضر ایستگاه کنترل در مقایسه با ایستگاه های آلوده تفاوت معنی داری با سطوح آنزیم های آسپارتات ترانس آمیناز، گلوتاتیون اس ترانسفراز و پراکسیداسیون چربی داشت که نشان دهندۀ امکان استفاده از این نشانگرها به منزلۀ نشانگرهای مرتبط با آلاینده ها به ویژه آلاینده های نفتی، برای بررسی تأثیرات این آلاینده ها در سواحل خلیج فارس است.